De wereld begint steeds meer zeewier te eten: de vraag naar deze zeegroenten groeit elk jaar met zo’n 10%. Verreweg het meeste wier komt nu nog uit Azië. Daar wordt het op grote schaal verbouwd op zeewierboerderijen en vervolgens verwerkt tot onder andere de norivellen en wakame salade die we in onze supermarkten vinden. Maar waarom produceren we ons eigen zeewier niet? De Noordzee heeft veel potentie voor zeewierteelt. Bovendien bestaat er een markt voor Europees Zeewier, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van North Sea Farmers, de sectororganisatie die klimaatimpact wil maken met zeewier. Stip op de horizon? Een grootschalige circulaire zeewier economie in 2050. Reden genoeg voor een interview:
De plannen van North Sea Farmers voor zeewierteelt tussen windmolens op de Noordzee. Bron: Northseafarmers.org
Is er een markt voor Europees zeewier?
North Sea Farmers - voorheen bekend als Stichting Noordzeeboerderij – is een van de partners van het Europees Interreg project ValgOrize. Dit grootschalige project omvat vele onderzoeken naar de valorisatie van zeewieren en microalgen als voedsel voor de Europese markt. Eén van die onderzoeken betreft een marktstudie die in samenwerking met onderzoeksbureau Mountainview Research werd uitgevoerd en begin februari naar buiten wordt gebracht. Volgens Lotte Bronswijk, mede coördinator van deze studie, wint zeewier nog steeds aan populariteit. “Het sluit goed aan bij trends als duurzaamheid, gezondheid, plantbased en, last but not least: support your locals. Lokaal geteeld zeewier kan écht een verschil maken. Niet alleen op basis van gunfactor of lagere transportkosten. Het blijkt ook dat Europees zeewier op het gebied van voedselkwaliteit hoge ogen kan gooien. En dat maakt het - in vergelijking met het huidige aanbod op de internationale zeewiermarkt - bijzonder interessant voor grote marktpartijen”.
Hoe hebben jullie dat precies onderzocht?
“We hebben samen met Anke Bergmans van Mountainview Research op 3 manieren naar de markt gekeken. Ten eerste hebben we een enquête gehouden onder 1000 Nederlandse consumenten. Dit hoge aantal was nodig om een groep te hebben die representatief is voor de gehele bevolking. Daarnaast hebben we Europese ondernemers uit de huidige zeewiersector gevraagd waar zij denken dat de kansen liggen voor gecultiveerd, Europees zeewier. Tenslotte hebben we een aantal grote marktpartijen, waaronder supermarkten, fastfoodketens, groothandels en foodconcerns, gevraagd waar zij behoefte aan hebben. Zo konden we de [bovengenoemde] belangrijkste trends in kaart brengen waar Europees zeewier perfect goed in past”
Figuur 1: De wereldproductie van zeewier per continent van 2000-2014 . Bron: researchgate.net
Hoe verhoudt Europees wier zich tot Aziatisch wier?
“Het overgrote deel van de wereldproductie zeewier komt uit Azië. 97% daarvan komt van boerderijen; de andere 3% wordt in het wild geoogst. In Europa - waar de zeewierproductie nog zeer klein is - zien we het tegenovergestelde: minder dan 1% komt van boerderijen en de rest uit het wild! Europees zeewier zit nu - op het gebied van kwaliteit en volume - nog niet op het niveau van de Aziatische productie. Op dat vlak zit er verandering aan te komen: De pilots die North Sea Farmers op de Noordzee heeft uitgevoerd zijn schaalbaar en het geoogste Suikerwier is geschikt voor de markt. Mede daarom is de potentie van gecultiveerd, Europees zeewier enorm. Wij als North Sea Farmers willen ervoor zorgen dat die potentie wordt omgezet in waarde voor ondernemers. Voor een gezonde én duurzame economie”
Een gezonde en duurzame economie met zeewierboerderijen op de Noordzee. Klinkt heel mooi. Jullie zijn al bezig met 160 hectare heb ik gehoord?
“Op dit moment zijn we bezig om een consortium van bedrijven samen te stellen dat hiervoor wil gaan. We willen samen laten zien dat grootschalige zeewierteelt op de Noordzee mogelijk is. Niet alleen ecologisch, maar ook economisch. Er zijn op dit moment vooral nog grote uitdagingen op het gebied van machinaal oogsten en verwerken. Desondanks hebben we een groot vertrouwen dat we in 2023 een operationele boerderij van 160 hectare hebben, binnen een Nederlands windmolenpark op de Noordzee. De jaarlijkse oogst zou 1000 ton zeewier opleveren, waarvoor de eerste afnemer zijn interesse al heeft getoond. Als we die lijn doortrekken, dan kunnen we binnen een aantal jaren een significante bijdrage gaan leveren aan de circulaire en biobased economie. Dus als bedrijven interesse hebben, laat het ons weten!”
Met dank aan: Lotte Bronswijk (foto), Stichting North Sea Farmers
Hoe ziet dat eruit? Ligt straks de hele Noordzee vol met zeewierboerderijen?
“Zoals je waarschijnlijk wel weet wordt ongeveer een kwart van het Nederlandse deel van de Noordzee bestemd voor windenergie. Deze windparken bieden uitstekend ruimte voor het verbouwen van zeewier. Onze doelstelling is om in 2050 op 20% van al die windmolenparken een zeewierboerderij gerealiseerd te hebben. Dan hebben we het over 400 vierkante kilometer. En ja, dat is best wel veel zeewier. En impact!”
Laatste vraag: komen wakame salade en sushi vellen straks uit de Noordzee?
“We beginnen met de teelt van suikerwier. Dat groeit hard en is relatief gemakkelijk te verbouwen. Daarna zal er ongetwijfeld ruimte komen voor andere Europese wieren. Nori - het zeewier dat om sushi zit - groeit hier van nature, maar de telers hebben de productie van sporen (zeewierzaadjes) nog niet helemaal in de vingers. Voor wakame is het precies andersom: het staat op de lijst van exoten maar technisch zouden we het kunnen telen. Dit geeft aan hoe bewerkelijk de situatie van zeewierteelt in de Noordzee is. Elke dag, elke week, elk jaar maken we stappen. We beginnen met wat al werkt, en kijken samen met de sector steeds verder naar wat er nog meer mogelijk is. En zo komt de toekomst met grootschalig gecultiveerd Europees zeewier steeds dichterbij”
© Toine Wilke/zeewierman.nl